به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، محمدحسین امید، سرپرست دانشگاه تهران، در نشست معاونان دانشجویی دانشگاه سطح یک کشور گفت: «تامین امکانات رفاهی در دانشگاه، به دغدغه اصلی دانشگاه‌ها تبدیل شده و این موضوع دانشگاه‌ها را از مأموریت و وظیفه اصلی آنها که آموزش، پژوهش، فناوری و کارآفرینی است، دور کرده است.
امید در این نشست که صبح روز ۱۴ مردادماه در باغ موزه نگارستان دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: «چند دهه است که دانشگاه‌ها در مسیری قرار گرفته‌اند که مسیر تولید علم و دانش را با چالش مواجه کرده است و اگر به همین شیوه ادامه پیدا کند، وضعیت بهبود پیدا نخواهد کرد. در این چند دهه، دو وظیفه بر عهده دانشگاه‌ها گذاشته شده است که با وظیفه ذاتی دانشگاه‌ها، که تولید علم است، سنخیتی ندارد. برای مثال، دولت خواسته در یک منطقه توسعه ایجاد کند، ساده‌ترین کار اعطای مجوز تأسیس یک دانشگاه در آن منطقه و شهر بوده است. در نتیجه گسترش بی‌رویه آموزش عالی که بدون افزایش اعتبارات لازم بود. تعداد دانشگاه‌هایی که از این اعتبار استفاده می‌کردند افزایش یافته و این رقم تقربیا دو برابر شده؛ در حالی‌که این افزایش، هیچ تغییری در افزایش سهم علم و فناوری ایجاد نکرده است.»
سرپرست دانشگاه تهران گفت: «نقش دیگری که به دانشگاه‌ها داده شده، نقش نهادی حمایتی است؛ یعنی دانشگاه‌ها مأموریت یافته‌اند مشکلات مالی مردم را برطرف کنند. در حالی‌که ۸۵ درصد دانشجویان کشور، تمام هزینه‌های تحصیل خود را خود می‌پردازند، ۱۵ درصد از دانشجویان، هم صفر تا صد هزینه‌هایشان را باید دولت و دانشگاه‌ها بپردازند. این موضوع باعث شده است که در تمام این سال‌ها، منابع درآمدی سایر حوزه‌ها به سمت حوزه‌های دانشجویی سوق پیدا کند؛ چرا که این‌کار بر عهده دانشگاه گذاشته شده است؛ درواقع دانشجو نیازمند حمایت بوده و دولت هم نمی‌توانسته به دانشجوها کمک کند و این نقش حمایت‌گر را به دانشگاه داده است. ”
امید با اشاره به بودجه برخی دانشگاه‌های کشورهای منطقه، گفت: «برای برخی از این دانشگاه‌ها که کمتر از بیست سال سابقه دارند، آرزو بود که روزی بتوانند به لحاظ علمی به دانشگاه تهران برسند؛ اما امروز از ما پیشی گرفته‌اند. دلیل این موضوع، بودجه آنهاست؛ بودجه برخی از این دانشگاه‌ها حتی از بودجه وزارت علوم ما هم بیشتر است. بنابراین با این بودجه‌ها ما نمی‌توانیم در زمینه علمی، توسعه واقعی و قابل رقابت داشته باشیم و توسعه هم امکان‌پذیر نیست.»
سرپرست دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه باید دانشگاه‌ها را از یک نهاد حمایت‌گر مالی خارج کنیم و اجازه دهیم فعالیت علمی و پژوهشی خود را داشته باشند، گفت: «در دهه ۹۰ ما طرحی ارائه کردیم که در یک دوره کوتاه ۴ ساله، بتوان با ایجاد یک صندوق و سازمان، به دانشجویان خدمات رفاهی ارائه داد تا وظیفه خدمات‌رسانی و رفاهی از دوش دانشگاه‌ها برداشته شود و دانشگاه این اختیار و امکان را داشته باشد که کمک‌های بلاعوض را به‌صورت تسهیلات در اختیار دانشجویان قرار دهد، ولی متأسفانه به دلایلی، این طرح که ابتدا مورد موافقت قرار گرفته بود، اجرایی نشد.»
وی با اعلام آمادگی دانشگاه تهران برای اجرای این طرح، گفت: «ما در دانشگاه تهران دو مسیر را دنبال خواهیم کرد: الان بحث ناترازی مطرح است؛ ما هم یک ناترازی در آموزش عالی داریم و یک ناترازی در دانشگاه‌های بزرگ و سطح یک. ناترازی در آموزش عالی برعکس دانشگاه‌هاست؛ یعنی در وزارت علوم برای پذیرش پنج میلیون دانشجو ظرفیت ایجاد کرده‌اند، اما یک ناترازی هم در داخل دانشگاه‌ها مثل دانشگاه تهران داریم؛ چراکه ظرفیت ما یک عدد خاص است که توان ما برای کمک‌های حمایتی است و آن عددی که باید تأمین کنیم، یک عدد بزرگ‌تر است.»
امید تصریح کرد: «تصمیم ما در دانشگاه تهران این است که امسال دیگر دانشجوی مازاد نگیریم؛ یعنی همین امسال هم وضعیت خوابگاه‌های ما و تجهیزات ما جوابگوی همه پذیرش‌ها نیست و ما شرایط مناسبی در خوابگاه‌ها برای پذیرش و اسکان دانشجو نداریم. دانشجویی که وارد دانشگاه تهران می‌شود، انتظارش یک چیز است و وقتی وارد می‌شود با واقعیت‌هایی روبرو می‌شود که برخلاف تصورش است؛ بنابراین دلیلی ندارد ما این کار را انجام بدهیم. ظرفیت دانشگاه محدود است و ما هم اعلام کردیم بر اساس ظرفیت‌های استانداردی که داریم، دانشجو پذیرش خواهیم کرد.»
سرپرست دانشگاه تهران تاکید کرد: «باید نقش حمایت‌های دانشجویی از دانشگاه جدا بشود و فلسفه تشکیل سازمان امور دانشجویان هم همین بود که ارائه خدمات به دانشجویان، از فعالیت اصلی دانشگاه جدا شود؛ مثل خیلی از دانشگاه‌های برتر دنیا که با کمک نهادهای بیرون از دانشگاه، نهادهای غیر دولتی، سازمان‌های مردم نهاد و شهرداری‌ها حمایت می‌شوند.»
امید همچنین گفت: «از سال آینده پذیریش دانشجوی نوبت دوم در دانشگاه متوقف می‌شود؛ چرا که دانشجوی نوبت دوم هزینه‌هایش چند برابر شهریه‌ای است که می‌پردازد و در حالی که قرار بود دانشجوی نوبت دوم هیچگونه حمایت تعرفه‌ای یا تسهیلات نداشته باشد، در حال حاضر ما مجبوریم به دانشجویان نوبت دوم نیز مانند دانشجویان دیگر خدمات رفاهی ارائه بدهیم و شهریه پرداختی این دانشجویان، از یارانه غذایی که به این دانشجویان می‌دهیم کمتر است و این با هیچ منطقی سازگار نیست.»
سرپرست دانشگاه تهران با بیان اینکه اگر دانشگاه‌های جهان به جایی رسیده‌اند، به‌دلیل استقلال مالی آنهاست، اظهار داشت: «ما آمادگی داریم اصلاً از دولت پول نگیریم و تمام هزینه‌های خود را یا از آموزش یا از پژوهش تأمین کنیم؛ دولت هم ۲۰ تا ۳۰ درصد کمک کند. ما می‌توانیم به شرط تحقق این برنامه‌ها، بقیه منابع را از کمک‌های مردمی، شهریه و خیرین تأمین کنیم.»
امید با تاکید بر اینکه ما اعتقادی به بحث منطقه‌ای کردن نداریم، اظهار داشت: «باید دانش آموزان برتر بتوانند در شهرهای غیر از شهر خودشان، در دانشگاه‌های برتر تحصیل کنند؛ ولی ظرفیت ما محدود است؛ اما بر اساس ظرفیت‌مان، ورودی‌ها را تنظیم می‌کنیم که خدمات شایسته به دانشجویان بدهیم و این خدمات هم باید در حد و استاندارد دانشگاه تهران باشد.»
امید در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «من به عنوان مسئول دانشگاه، متوجه شرایط کشور هستم، دهه‌هاست که این وضعیت تغییری نکرده است و اینکه فکر کنیم دو ماه دیگر شرایط بهتر می‌شود، درست نیست؛ چون ممکن است یک موضوع دیگر پیش بیاید. بنابراین اگر بتوانیم به این جمع‌بندی برسیم، رفته رفته دانشگاه‌های ما مثل دانشگاه‌های تراز اول جهان، مسئولیت اصلی خودشان که آموزش، پژوهش، کارآفرینی و فناوری است می‌پردازند. البته تا آن زمان ما مجبوریم یک رشته محدودیت‌ها را برای خودمان اعمال کنیم.»
سرپرست دانشگاه تهران با بیان اینکه هزینه ایاب و ذهاب دانشجویان ما، حدود ۳۰ درصد کل بودجه پژوهشی دانشگاه تهران است، گفت: «هزینه بسیاری بر دوش دانشگاه است که دیده نمی‌شود؛ تخت دانشجویی را ۸ میلیون تومان اجاره می‌کنیم در حالی که از دانشجو ۲۵۰ هزار تومان هزینه دریافت می‌کنیم. این با کدام منطق سازگار است؟ ما باید به سمتی برویم که ظرفیت را به گونه‌ای تنظیم کنیم که جوابگوی جمعیت دانشجویی‌مان باشد؛ به همین دلیل یا از ما دیگر مسئولیت توسعه علمی کشور نباید خواسته شود، یا اینکه هزینه‌های مربوط به کارهای دیگر حمایتی از دوش دانشگاه برداشته و برای آن یک نهاد مستقل تعریف کنند.»
امید با بیان اینکه اجرای این تصمیم باید به طور جامع و همزمان انجام شود، گفت: «ما در دانشگاه تهران این آمادگی را داریم که این کار را انجام بدهیم و اگر همه دانشگاه‌های سطح یک آمادگی داشته باشند، می‌توانیم همزمان این‌کار را آغاز کنیم یا اینکه دانشگاهی به‌صورت نمونه این کار را انجام بدهد تا بتوان نتایج آن را به همه دانشگاه‌ها تسری و تعمیم داد. حتی ممکن است دولت اجرای آن را به یک دانشگاه کوچک‌تر واگذار کند که این هم امکان اجرا دارد؛ بنابراین اگر به این سمت برویم می‌توانیم در عرض چند سال این مشکل را حل کنیم»
امید با اشاره به مشکل ارائه خدمات رفاهی به دانشجویان گفت: «دانشگاه‌ها هرچه می‌دوند با توجه به تورم نمی‌توانند به تأمین هزینه‌های خدمات رفاهی برسند؛ چراکه هزینه‌ها تصاعدی رشد می‌کند و منابع عادی است. این موضوع در درازمدت به ضرر دانشگاه، توسعه و تولید علم و در مرز دانش حرکت کردن خواهد بود. چون مثلاً آخرین باری که توانستیم تجهیزات دانشگاه تهران را به‌روز کنیم، سی سال پیش بود؛ یعنی در آزمایشگاه‌های ما استادان فعلی با تجهیزاتی کار می‌کنند که تکنولوژی چهل سال پیش دنیاست و این درحالی است که ما می‌خواهیم با آنها رقابت کنیم و این امکان‌پذیر نیست.»
سرپرست دانشگاه تهران در پایان با اشاره به بحث ناترازی‌هایی که در کشور وجود دارد تاکید کرد: «برخی از ناترازی‌ها را می‌توان برطرف کرد، ولی ناترازی‌هایی مثل ناترازی در آموزش عالی بسیار جبران ناپذیر است و امیدوارم با قبول ایده‌های جدید و پذیرش برخی ریسک‌ها (هم دانشگاه‌ها و هم دولت) قبل از اینکه این ناترازی در آموزش عالی به یک بحران و چالش غیر قابل بازگشت تبدیل شود، جلوی آن را بگیریم. دانشگاه تهران این آمادگی را برای پذیرش این ریسک دارد و بنده با آگاهی از همه حواشی و نگرانی‌ها، آماده‌ام شانه‌ام را زیر این‌بار بگذارم تا بتوانیم قبل از اینکه، این مسئله غیر قابل حل شود، آن را تعدیل یا متوقف کنیم.»
علی‌حسین رضایان، رئیس سازمان خدمات دانشجویی و معاون رئیس دانشگاه تهران نیز در این نشست، ضمن ارائه گزارش کوتاهی از اجلاسیه رؤسای دانشگاه‌های سطح یک که با حضور رئیس جمهور و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در دانشگاه تهران برگزار شد، گزارشی از جلسات پیشین معاونان دانشجویی سطح یک ارائه کرد.
وی موضوع تغذیه، اسکان و وام دانشجویی را از عمده‌ترین مسائل حوزه دانشجویی برشمرد و گفت: «علاوه بر این سه موضوع اصلی، ارائه خدمات بهداشت و درمان، امنیت دانشجویان، مشاوره و ایاب و ذهاب هم، از دیگر مسائل حوزه دانشجویی است که باید با هم‌اندیشی، راه‌کارهایی برای حل این مسائل ارائه بدهیم. ”
رئیس سازمان خدمات دانشجویی دانشگاه تهران افزود: «بخش بزرگی از بودجه عمومی دانشگاه‌ها به یارانه تغذیه اختصاص دارد، ولی متأسفانه رضایتی در سطح دانشگاه اعم از مدیران دانشگاه‌ها و دانشجویان وجود ندارد؛ از طرفی دولت هم برای این پرداخت کلان، تحت فشار است. این موضوع نشان دهنده این است که رویکرد فعلی، نیازمند تغییر است. ”
رضایان با بیان اینکه اسکان دانشجویان همچنان از چالش‌های دانشگاه‌هاست، گفت: «نه تنها در این مدت به اندازه کافی خوابگاهی ساخته نشده است، بلکه با افزایش بی رویه پذیرش دانشجو و توسعه رشته‌ها و گروه‌ها، اسکان دانشجویان را از حالت استاندارد خارج کرده است. از طرف دیگر افزایش قیمت خوابگاه‌هایی خودگران را داریم که این افزایش قیمت نیز، چالش دیگری در بحث اسکان دانشجویان است؛ چرا که این افزایش قیمت‌ها در بودجه دیده نشده است. ”
وی در پایان با بیان اینکه بیشتر مشکلات دانشجویی در ده سال اخیر تقربیا چالش‌های ثابت و تکرار شونده مثل تغذیه، اسکان و وام دانشجویی است، گفت: «این موضوعات بارها از سوی معاونان دانشجویی مطرح شده است و در خصوص مطالبات و دغدغه‌های دانشجویی، معاونان دانشجویی در خط مقدم چالش‌های دانشگاه هستند. بنابراین با توجه به برگزاری جلسات متعدد در این باره باید تلاش شود تا نتایج این جلسات در مراجع تصمیم‌گیری مورد توجه قرار گیرد و نقطه نظرات معاونان دانشجویی در تصمیم‌گیری مدیران در سطح وزارت مدنظر قرار بگیرد. ”
در ادامه این نشست معاونان دانشجویی دانشگاه‌های سطح یک کشور نیز ضمن بیان مسائل و مشکلات دانشگاه‌های متبوع خود، موضوعاتی مانند دهک‌بندی دانشجویان برای اعطای وام، تقویت بخش مشاوره، استفاده از ظرفیت خیرین در بخش تغذیه، حمایت از دانشجویان دارای مشکلات معیشتی، تجدید نظر در اعطای در شرایط خاص، مجازی کردن امتحانات، اعطای اختیارات به دانشگاه‌ها برای اتخاذ تصمیمات در شرایط خاص، خودداری از جزیره‌ای عمل کردن دانشگاه‌ها، رفع مشکلات اسکان، فرسودگی خوابگاه‌ها، برگزاری امتحانات معوق به صورت مجازی و مسائل دیگر آموزش عالی را مطرح و مورد بحث و بررسی قرار دادند.
نظرات کاربران