به گزارش اقتصادآنلاین، نشریه آسیا تایمز در گزارشی به کمبود سامانه‌های رهگیری موشک در آمریکا و متحدانش پرداخته است. این نشریه در گزارش خود آورده است: بین ۱۳ تا ۲۴ ژوئن، ایران ۵۷۴ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد. با وجود تلاش‌های اسرائیل و آمریکا برای مقابله، برخی از این موشک‌ها به هدف رسیدند. تاکنون اطلاعات قابل اتکایی برای تحلیل دقیق عملکرد سامانه‌های دفاع موشکی در دست نبود، اما گزارشی جدید از «مؤسسه یهودی امور امنیت ملی آمریکا» (JINSA) که یک اندیشکده حامی دفاع آمریکا و اسرائیل در واشنگتن است، بخشی از این خلأ را پر کرده است.
در این گزارش نکات شگفت‌انگیزی مطرح شده است. مهم‌ترین آنها نقش سامانه تاد است که توسط نیرو‌های آمریکایی در اسرائیل و خلیج‌فارس به کار گرفته می‌شود.
نقش تاد در دفاع موشکی آمریکا و اسرائیل
تاد برای رهگیری موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد، میان‌برد و بلندبرد طراحی شده است. هزینه هر موشک رهگیر تاد حدود ۱۲.۷ میلیون دلار است که آن را گران‌قیمت جلوه می‌دهد، اگرچه هنوز ارزان‌تر از موشک رهگیر AEGIS SM-۳ Block ۲A با قیمت نزدیک به ۲۸ میلیون دلار است.
تاد از نوع «ضربه‌زن به نابودی» (hit-to-kill) است و از مواد منفجره استفاده نمی‌کند. سقف عملیاتی آن حدود ۹۲ مایل است و در نتیجه قادر به رهگیری خارج از جو (۳۱۰ تا ۶۲۰ مایل) نیست. سامانه پدافندی ارتفاع‌بالای اسرائیل، Arrow ۳، گفته می‌شود که قابلیت رهگیری در خارج از جو را دارد.
به گزارش JINSA، در درگیری ماه ژوئن، سامانه تاد توانست ۴۷.۷ درصد از کل موشک‌های شلیک‌شده به اسرائیل را رهگیری کند، که رقمی غیرمنتظره و بالا محسوب می‌شود. در این عملیات، ایالات متحده دست‌کم ۱۴ درصد از کل ذخایر موشک‌های رهگیر تاد خود را مصرف کرد. بر اساس این گزارش، شرکت لاکهید که تولیدکننده این موشک‌هاست، حدود هشت سال زمان نیاز دارد تا این ذخایر را دوباره تأمین کند، البته به شرطی که نرخ تولید افزایش نیابد.
ابهامات آماری و چالش‌های موجودی
نکته قابل توجه اینجاست که تنها تعداد موشک‌های ایرانی منهدم‌شده توسط تاد مشخص است (۹۲ عدد) و تعداد موشک‌های تاد شلیک‌شده اعلام نشده است؛ بنابراین عدد ۱۴ درصد، تنها به موشک‌هایی اشاره دارد که منهدم شده‌اند، نه تمام موشک‌های مصرفی؛ لذا ممکن است موجودی واقعی سامانه تاد حتی کمتر از آن چیزی باشد که گزارش اعلام کرده است.
چند نکته مهم دیگر نیز وجود دارد. اول این‌که آمریکا سامانه تاد را به کشورهای دیگر نیز تحویل می‌دهد. عربستان سعودی یکی از این کشورهاست که سامانه تاد و ۵۰ موشک رهگیر را دریافت کرده، اما ۳۶۰ موشک دیگر را نیز سفارش داده است که سال‌ها طول خواهد کشید تا تحویل داده شوند.
تهدید فزاینده چین، کره شمالی و چالش سامانه‌های آمریکایی
آمریکا همچنین سامانه‌های تاد در کره جنوبی، هاوایی، گوام و جزیره وِیک مستقر کرده است. با توجه به تهدید موشکی چین و ناپایداری منطقه، ممکن است ایالات متحده مجبور شود منابع خود در منطقه پاسیفیک را تقویت کند. در غیر این صورت، باید به سامانه بسیار گران AEGIS اتکا کند که روی دریا عمل می‌کند و نمی‌تواند از پایگاه‌های زمینی آمریکا و متحدانش به‌طور کامل محافظت کند.
دومین مشکل بزرگ، رهگیری موشک‌های مافوق صوت است. گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران نیز از برخی موشک‌های مافوق صوت در حمله به اسرائیل استفاده کرده است. چین و روسیه از مدت‌ها پیش این نوع تسلیحات را دارند؛ از جمله DF-۱۷ چین با گلاید‌های مافوق صوت DF-۲F و موشک‌های آوانگارد و اورشنیک روسیه، به‌علاوه کینژال و زیرکون. سامانه تاد احتمالاً نیاز به افزایش برد و سرعت دارد تا بتواند با چنین تهدیداتی مقابله کند. چنین نسخه‌ای (تاد-ER) پیشنهاد شده، اما هنوز تصویب نشده است.
ضعف سامانه‌های دفاعی اسرائیل و نقش کلیدی آمریکا
مشکل سوم مربوط به خود سامانه دفاعی اسرائیل است. اگرچه سامانه Arrow ۳ برای رهگیری موشک‌های بالستیک دوربرد طراحی شده، اما توانایی عملیاتی آن به‌طور کامل مشخص نیست. در حملات ژوئن، این سامانه سهم کمی در انهدام موشک‌های شلیک‌شده داشت، و بسیاری از تحلیلگران معتقدند که بخش بزرگی از بار دفاعی در عمل بر عهده سامانه تاد ایالات متحده بود.
به گفته گزارش JINSA، موشک‌های بالستیکی که در این حمله به سمت اسرائیل شلیک شد، عمدتاً از نوع میان‌برد و بلندبرد بودند و از ارتفاع بالا پرواز می‌کردند. این مسئله نیاز به سامانه‌هایی مانند تاد و Arrow را تقویت می‌کند. با این حال، اسرائیل تنها دو یا سه سامانه عملیاتی Arrow در اختیار دارد که توانایی پوشش همزمان چند جبهه را ندارند.
نگرانی آمریکا از توان مقابله با حملات همزمان ایران، روسیه و چین
گزارش JINSA نتیجه‌گیری می‌کند که سامانه‌های دفاع موشکی آمریکا و متحدانش نمی‌توانند به‌طور مؤثری با حملات اشباع‌شده از سوی ایران، روسیه یا چین مقابله کنند. موجودی پایین موشک‌های رهگیر، نرخ پایین تولید و هزینه بالای سامانه‌های دفاعی، سه عامل کلیدی در این ناتوانی هستند.
این گزارش همچنین هشدار می‌دهد که در صورت وقوع درگیری همزمان در چند جبهه، از جمله دفاع از تایوان در برابر چین، اسرائیل در برابر ایران، و اروپا در برابر روسیه، ایالات متحده با یک بحران راهبردی شدید روبه‌رو خواهد شد. ذخایر فعلی موشک‌های رهگیر برای پاسخگویی به چنین سناریویی کافی نیست.
در مجموع، این گزارش زنگ خطر جدی برای سیاست‌گذاران آمریکایی و متحدان آنها به‌حساب می‌آید. در دنیایی که تهدیدات موشکی در حال تکامل و گسترش‌اند، اتکای صرف به فناوری‌های قدیمی و ذخایر محدود می‌تواند امنیت ملی را با خطر مواجه سازد.
نقشه مسیر و رقابت‌های امنیتی در جغرافیای تهدیدات
با توجه به گستره تهدیدات موشکی، نقشه جغرافیایی مسیر‌های احتمالی حمله از سوی ایران، چین و روسیه اهمیت می‌یابد. مسیر‌های پرتاب موشک‌های ایرانی معمولاً از غرب کشور به سمت اسرائیل، عربستان و پایگاه‌های آمریکا در خلیج فارس تعریف می‌شوند. در شرق آسیا، چین با موشک‌های خود تهدیدی جدی برای تایوان، ژاپن و پایگاه‌های آمریکا در گوام و کره جنوبی محسوب می‌شود. روسیه نیز از خاک خود در اروپای شرقی و دریای بالتیک قادر به هدف قرار دادن مراکز کلیدی ناتو است.
رقابت سه‌جانبه میان آمریکا، روسیه و چین در حوزه موشک‌های مافوق صوت، رهگیری فراصوت و تسلیحات فضای نزدیک (near-space) به نقطه حساسی رسیده است. در حالی که آمریکا هنوز نسخه کامل و عملیاتی‌شده‌ای از سامانه‌های ضد مافوق صوت ندارد، چین و روسیه به‌طور عملیاتی از این تسلیحات بهره‌مندند و همین مسئله توازن راهبردی را به چالش کشیده است.
نظرات کاربران