۲۰ ثانیه تا نجات؛ با غول‌پیکرترین آتش‌نشان پرنده جهان آشنا شوید

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین و براساس گزارش زومیت، هواپیمای دوزیست «AG۶۰۰» که این نام افسانه‌ای را بر خود دارد، نه‌تنها بزرگ‌ترین قایق پرنده‌ی جهان است، بلکه نمادی از جاه‌طلبی کشوری است که می‌خواهد بر چالش‌های زمین و دریا غلبه کند. این اژدهای مدرن، نه برای نبردهای اساطیری، که برای مهار شعله‌های سرکش آتش در جنگل‌های صعب‌العبور و نجات جان انسان‌ها از دل امواج خروشان طراحی شده است؛ ماشینی که می‌تواند در چشم برهم‌زدنی از یک شناور آرام به یک ناجی پرنده تبدیل شود.

سیر تکامل پروژه AG۶۰۰

طراحی و توسعه اولیه AG۶۰۰ از سال ۲۰۰۹ آغاز شد و تا ۲۰۱۴ ادامه داشت. در این بازه پنج‌ساله، تیم‌های مهندسی چین با مجموعه‌ای از چالش‌های فنی گسترده روبه‌رو بودند: از طراحی بدنه‌ای مناسب برای عملکرد دوزیست، تا انتخاب موتور، سیستم رانش و تجهیزات ویژه برای عملیات دریایی.

آگوست ۲۰۱۴، فصل مونتاژ نمونه اولیه فرارسید. این مرحله گذار پروژه از فاز نظری به فاز اجرایی را نشان می‌داد و با هیجان فراوان در رسانه‌های داخلی چین دنبال شد.

۲۳ جولای ۲۰۱۶، نخستین نمونه AG۶۰۰ در کارخانه هواپیماسازی ژوهای (Zhuhai) رونمایی شد و تصاویر این غول مهندسی برای نخستین‌بار در سطح جهانی انتشار یافت؛ مراسمی که فراتر از صرف رویدادی فنی، نمادی از عزم و اراده سیاسی چین برای تثبیت جایگاه خود در عرصه هوافضا بود.

اولین پرواز AG۶۰۰ در سال ۲۰۱۷ فقط یک ساعت طول کشید

اما هنوز تا نخستین پرواز رسمی راه زیادی باقی‌مانده بود. پس از یک‌سال آزمایش‌های زمینی و بررسی‌های فنی، در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۷، AG۶۰۰ موفق شد نخستین پرواز خود را از فرودگاه ژوهای انجام دهد. این پرواز تاریخی حدود یک ساعت به‌طول انجامید و سرآغاز فصلی تازه در مراحل آزمایش‌های پروازی بود.

سال ۲۰۱۸، ای‌جی ۶۰۰ با برای اولین‌بار از سطح آب پرواز کرد و قابلیت کلیدی دوزیست بودن خود را به نمایش گذاشت. سپس در سال ۲۰۲۰ نیز با انجام نخستین پرواز بر فراز دریا، توانایی‌های عملیاتی‌اش هم در محیط‌های دریایی مورد تأیید قرار گرفت.

در ادامه مسیر قابلیت‌های آتش‌نشانی هواپیما تا سال ۲۰۲۳ تکمیل شد. آزمایش‌های میدانی مربوط به جمع‌آوری، حمل و پاشیدن حجم زیادی آب در عملیات واقعی، طبق انتظار پیش رفت و آمادگی این هواپیما برای مأموریت‌های نجات و مهار آتش در شرایط بحرانی را به‌صورت عملی اثبات کرد.

نام هواپیما از موجودی افسانه‌ای الهام گرفته شده که از ماهی به اژدها تبدیل می‌شود

حتی روند نام‌گذاری AG۶۰۰ نیز به‌نوعی بلوغ این پروژه را منعکس می‌کرد. این هواپیما ابتدا با عنوان «Dragon ۶۰۰» شناخته می‌شد؛ نامی که قدرت و هیبت آن را القا می‌کرد. سپس این نام به «TA-۶۰۰» تغییر یافت که به‌نظر می‌رسد اشاره‌ای فنی و آزمایشی داشته باشد.

درنهایت هواپیما با نام رسمی «AG۶۰۰ Kunlong» معرفی شد: «کون‌لونگ» در باورهای سنتی چینی، موجودی افسانه‌ای است که می‌تواند از ماهی به اژدها تبدیل شود. این نام به‌خوبی ذات دوزیست هواپیما را به تصویر می‌کشد؛ وسیله‌ای که همچون موجودی اسطوره‌ای، توان حرکت در آب و پرواز در آسمان را توأمان دارد.

مشخصات فنی و طراحی AG۶۰۰

AG۶۰۰ با ابعادی در رده هواپیماهای متوسط، ترکیبی کم‌نظیر از قدرت، ظرفیت و چابکی را به تصویر می‌کشد. طول این هواپیما ۳۹٫۶ متر است، یعنی تقریباً هم‌رده با یک بوئینگ ۷۳۷؛ اما عرض ۳۸٫۸ متری بال‌ها و ارتفاع ۱۲٫۱ متری، تناسب هواپیما را برای عملیات خاکی آبی بهینه می‌کند.

AG۶۰۰ به لطف ابعاد بزرگ، از فضای داخلی وسیعی بهره می‌برد که برای حمل آب و انواع تجهیزات مناسب است

حداکثر وزن تیک‌آف در نسخه‌ی نهایی به ۶۰ تن می‌رسد: رقمی که نسبت به نمونه‌های اولیه با ۵۳٫۵ تن، پیشرفت قابل‌توجهی دارد. در حالت برخاست از سطح آب، این وزن به ۴۸٫۸ تن کاهش می‌یابد، جایی که فشار هیدرودینامیک، شرایط سطحی آب و ملاحظات ایمنی فاکتورهای کلیدی محسوب می‌شوند.

ای‌جی ۶۰۰ به لطف این ابعاد چشمگیر از فضای داخلی قابل‌توجهی بهره می‌برد: از امکان جابه‌جایی ۵۰ مسافر در مأموریت‌های نجات، تا حمل ۱۲ تن آب در عملیات اطفای حریق، یا انتقال تجهیزات سنگین در مأموریت‌های تدارکاتی.

سیستم رانش

قلب تپنده AG۶۰۰ را چهار موتور توربوپراپ Ivchenko AI-۲۰ تشکیل می‌دهند که در چین با نام WJ-۶ شناخته می‌شوند؛ نسخه‌ای بومی‌سازی‌شده و ارتقایافته برای شرایط خاص این هواپیما.

موتورهای توربوپراپ به‌دلیل مصرف سوخت بهینه در سرعت‌های پایین تا متوسط، انتخابی هوشمندانه برای هواپیماهای دوزیست به‌شمار می‌روند؛ چرا که این دسته از مأموریت‌ها اغلب در ارتفاع کم و مسیرهای طولانی انجام می‌شوند. همچنین نصب این موتورها روی بال‌های بالا (high-wing) مانع از تماس آن‌ها با آب می‌شود و خطر آسیب در عملیات دریایی را به حداقل می‌رساند.

۴ موتور توربوپراپ WJ-۶ قدرت و ایمنی هواپیما را بسیار بالا برده‌اند

موتورهای WJ-۶ که حاصل سال‌ها بهینه‌سازی و آزمون در صنایع هوایی چین هستند، نه‌تنها توان کافی برای برخاست از سطح آب را فراهم می‌کنند، بلکه از نظر قابلیت اطمینان در شرایط سخت جوی و دریایی نیز عملکردی ثابت‌شده دارند.

استفاده از چهار موتور علاوه‌بر افزایش قدرت، ایمنی را بسیار بالا می‌برد؛ به‌گونه‌ای که حتی در صورت ازکارافتادن یک یا دو موتور، هواپیما همچنان می‌تواند به پرواز ادامه دهد یا فرودی ایمن داشته باشد.

طراحی آیرودینامیک

AG۶۰۰ باید به شکلی طراحی می‌شد که توازن دقیقی بین الزامات آیرودینامیکی و ویژگی‌های عملکردی در محیط‌های آبی برقرار کند. به همین دلیل فرم بدنه‌ی یکپارچه و قایقی شکل آن (single-hull flying boat) از مدل‌ها کلاسیک قایق‌های پرنده الهام‌گرفته شد و با فناوری‌های روز ارتقا یافت.

بخش زیرین بدنه دارای فرم چندمرحله‌ای (stepped hull) است. این طراحی با ایجاد یک «پله» در کف بدنه، هنگام برخاستن از آب باعث کاهش مقاومت و تولید نیروی بالابرنده‌ی اضافی می‌شود که پرواز را سریع‌تر و ایمن‌تر آغاز می‌کند.

لبه‌های جانبی بدنه با زوایای تیز طراحی شده‌اند تا اسپری آب به بالا را به حداقل برسانند؛ عاملی حیاتی برای حفظ دید خلبان، محافظت از موتورها، و جلوگیری از ورود آب به مسیرهای حساس. خطوط برجسته‌ای که در امتداد بدنه دیده می‌شوند، در برخورد با موج‌های آب به‌نحوی عمل می‌کنند که ارتعاش‌ها را پخش کرده و از نوسان‌های خطرناک در لحظه‌ی برخاست یا فرود جلوگیری کنند.

شناورهای تثبیت‌کننده در سطح بال‌ها، مانع از واژگونی یا انحراف AG۶۰۰ در امواج شدید می‌شود

بال‌های بلند این هواپیما، به سکان‌های شناوری (sponsons) مجهز شده‌اند که در نوک هر بال قرار دارد. این سکان‌ها تعادل جانبی را در آب حفظ می‌کنند و در نقش شناورهای تثبیت‌کننده ظاهر می‌شوند که از واژگونی یا انحراف در شرایط امواج شدید جلوگیری می‌کند. این طراحی به خلبان امکان می‌دهد تا AG۶۰۰ را همچون یک شناور دقیق و پاسخ‌گو روی آب هدایت کند.

مونتاژ بدنه AG۶۰۰ با رویکرد ماژولار پیش می‌رود: قسمت جلویی، میانی و پشتی بدنه هرکدام در مناطق مختلف چین از جمله شیان، هان‌ژونگ و ژوهای تولید می‌شوند و سپس در فرایند پیشرفته نهایی کنار هم قرار می‌گیرند. این رویکرد سرعت تولید را افزایش می‌دهد و امکان تعویض و نگهداری مؤثرتر قطعات در آینده را نیز فراهم می‌سازد.

برای مقابله با فشارهای چندجهته در زمان تماس با سطح آب، کف بدنه به تقویت‌کننده‌های داخلی مجهز شده است؛ سازه‌هایی که نیرو را در سراسر بدنه پخش می‌کنند و از آسیب‌پذیری نقطه‌ای جلوگیری می‌کنند.

در کنار این ویژگی‌ها، AG۶۰۰ از بال‌هایی با دهانه تقریباً ۳۸٫۸ متر و طراحی بلند برای ایجاد لیفت کافی در سرعت‌های بهره می‌برد. این بال‌ها نقش مهمی در پایداری پروازی و توان برخاست از باندهای کوتاه آبی دارند. اتصالات بال به بدنه با سازه‌هایی تقویت‌شده طراحی شده‌اند تا بار ناشی از آب‌وهوا را به‌طور هم‌زمان جذب کنند، بدون اینکه ساختار دچار خمیدگی یا فرسایش شود.

مواد و ساختار: ترکیبی از تجربه و فناوری روز

چالش‌های ساخت AG۶۰۰ از ابتدا با هواپیماسازی متداول متفاوت بود، زیرا مهندسان باید الزامات عملکردی دو محیط متضاد یعنی زمین و دریا را در یک پلتفرم واحد یکپارچه‌سازی می‌کردند.

در محیط هوایی فاکتورهایی نظیر کاهش وزن، افزایش راندمان پروازی و حفظ آیرودینامیک ایده‌آل در اولویت قرار می‌گیرند. در مقابل عملیات در محیط دریایی مستلزم مقاومت بالا در برابر خوردگی، پایداری در امواج و تحمل نیروهای هیدرودینامیکی شدید است.

سیستم‌های ایمنی برای شرایط اضطراری در سطح زمین و آب طراحی شده‌اند

بدنه‌ی اصلی از آلیاژهای پیشرفته‌ی آلومینیوم ساخته شده؛ فلزی که به‌لطف وزن کم، استحکام بالا و مقاومت قابل‌قبول، انتخابی ایده‌آل برای هواگردهایی است که هم باید در آسمان پرواز کنند و هم بر سطح دریا فرود آیند. در مرحله بعد این سازه‌ی فلزی با لایه‌های ضدخوردگی تقویت شد تا در برابر رطوبت و محیط‌های شور دوام بیاورد.

از طرف دیگر برخی از بخش‌های بیرونی و سطوح کنترلی با مواد کامپوزیتی سبک و مستحکم پوشانده شده‌اند. این ترکیب به کاهش وزن کلی، بهبود آیرودینامیک و مقاومت در برابر خستگی سازه کمک می‌کند؛ ویژگی‌هایی که برای پروازهای طولانی یا فرودهای متوالی روی آب، حیاتی‌اند.

و نکته‌ی مهم اینکه سیستم‌های ایمنی هم باید پاسخگوی هر دو محیط باشند؛ یعنی هواپیما باید در شرایط اضطراری، هم بر زمین و هم بر سطح آب، فرودی ایمن داشته باشد. این امر به طراحی دوگانه برای تجهیزات نجات، امکانات تخلیه اضطراری و آموزش خاص خدمه پرواز منجر شد.

یکی از جالب‌ترین نوآوری‌های AG۶۰۰ را می‌توانیم سیستم پیشرفته جمع‌آوری آب برای اطفای حریق بدانیم؛ چنان‌که این هواپیما می‌تواند تنها در ۲۰ ثانیه، تا ۱۲ تن آب از سطح دریا یا دریاچه برداشت کند. این عملیات توسط دریچه‌های دقیق و پمپ‌هایی قدرتمند انجام می‌شود که در کف بدنه تعبیه شده‌اند.

در این فرایند AG۶۰۰ در ارتفاع کمتر از ۵ متر و سرعتی کاملاً کنترل‌شده روی سطح آب حرکت می‌کند. هم‌زمان دریچه‌ها باز می‌شوند و با بهره‌گیری از فشار حرکت، آب مستقیماً به مخازن هدایت می‌شود.

توانایی عملیات در امواجی تا ارتفاع ۲ متر (Sea State ۳) یکی دیگر از ویژگی‌های مهم AG۶۰۰ شناخته می‌شود؛ چراکه این هواپیما حتی در شرایطی که بسیاری از دیگر رقبای دوزیست قادر به عملیات نیستند، همچنان کارایی خود را حفظ کند. این قابلیت علاوه‌بر طراحی پیشرفته بدنه، به سیستم‌های تعلیق مستحکم و الگوریتم‌های کنترلی هوشمند هم متکی است.

AG۶۰۰ همچنین به سیستم‌های ناوبری پیشرفته‌ای مجهز است که امکان عملیات در شب، هوای مه‌آلود یا طوفانی را فراهم می‌کنند.

توانمندی‌های چندگانه AG۶۰۰

طراحی منحصربه‌فرد AG۶۰۰ که امکان برخاست و فرود از خشکی و آب را فراهم می‌کند، این هواپیما را به ابزاری استراتژیک و انعطاف‌پذیر تبدیل کرده است. از مهار آتش‌سوزی‌های گسترده و اجرای عملیات نجات در دریاهای خروشان گرفته تا نظارت‌های زیست‌محیطی و حمل‌ونقل در شرایط بحرانی. در ادامه، به بررسی هر یک از این قابلیت‌ها می‌پردازیم.

قابلیت‌های پروازی

AG۶۰۰ با برد وسیع عملیاتی ۴۵۰۰ کیلومتری، می‌تواند از پایگاه‌های ساحلی چین، مناطق گسترده‌ای از دریای چین جنوبی، اقیانوس آرام غربی و جزایر دورافتاده را به‌راحتی تحت پوشش قرار دهد: قابلیتی که برای کشوری با جغرافیای دریایی پیچیده مانند چین از اهمیت راهبردی بالایی برخوردار است.

سرعت کروز ۲۲۰ کیلومتر بر ساعت، AG۶۰۰ را برای واکنش‌های سریع در شرایط اضطراری به گزینه‌ای ایده‌آل تبدیل می‌کند. این سرعت دو برابر سرعت متوسط کشتی‌های امدادی و چهار برابر هلیکوپترهای نجات است و در موقعیت‌هایی که ثانیه‌ها تعیین‌کننده مرگ و زندگی هستند، چنین برتری‌ای حیاتی به‌شمار می‌رود.

AG۶۰۰ با سرعت کروز ۲۲۰ کیلومتر بر ساعت تا ۱۲ ساعت بی‌وقفه پرواز می‌کند

حداکثر سرعت این هواپیما نیز به ۵۰۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد که در مواقع بحرانی، امکان تحرک سریع‌تر را فراهم می‌آورد.

AG۶۰۰ می‌تواند تا ۱۲ ساعت بی‌وقفه پرواز کند و مأموریت‌های طولانی و چندمرحله‌ای را به انجام برساند: از گشت‌زنی و شناسایی گرفته تا انتقال نیرو و چند نوبت پاشش آب بر روی مناطق بحرانی، همه در یک پرواز ممکن می‌شود، آن‌هم بدون نیاز به بازگشت به پایگاه یا سوخت‌گیری مجدد.

این هواپیما برای پرواز در ارتفاع متوسط طراحی شده، جایی میان شلوغی مسیرهای تجاری و آشفتگی جوهای پایین، تا هم سریع‌تر عمل کند و هم ایمنی بیشتری داشته باشد. سامانه‌های پیشرفته ناوبری و هواشناسی آن نیز کمک می‌کنند تا پرواز در شرایط سخت مانند مه غلیظ، باد شدید یا باران‌های موسمی، با اطمینان انجام گیرد.

قابلیت‌های آبی

AG۶۰۰ نه‌فقط در آسمان، بلکه روی آب هم توانایی‌هایی کم‌نظیر دارد. این هواپیمای دوزیست می‌تواند تنها با ۲٫۵ متر عمق آب عملیات انجام دهد؛ یعنی نه‌تنها در دل اقیانوس‌ها و دریاها، بلکه در دریاچه‌ها، رودخانه‌های پهن، تالاب‌ها و حتی مناطق سیل‌زده نیز به‌راحتی فرود آید یا پروازی را آغاز کند. چنین انعطافی هواپیمارا را به ابزاری کارآمد برای برنامه‌های امدادی در موقعیت‌های غیرقابل‌پیش‌بینی تبدیل می‌کند.

هواپیما برای برخاستن از سطح آب، به فضایی نسبتاً محدود نیاز دارد: ۱۵۰۰ متر طول و ۲۰۰ متر عرض. این ویژگی باعث می‌شود برخلاف بسیاری از هواپیماهای دوزیست، بتواند از خلیج‌های طبیعی، خورها و دریاچه‌هایی با فضای محدود نیز مأموریت خود را آغاز کند؛ جایی که هواپیماهای بزرگ‌تر اغلب از پس آن برنمی‌آیند.

اما اوج توانمندی این پرنده‌ی دوزیست، در تحمل شرایط سخت دریایی نمایان می‌شود. AG۶۰۰ می‌تواند در دریاهایی با ارتفاع موج تا ۲ متر (Sea State ۳) برخاست و فرود انجام دهد، در حالی که چنین شرایطی برای بسیاری از شناورها و هواپیماهای مشابه، به‌معنای توقف عملیات است. این عملکرد قابل‌اعتماد، برگ برنده‌ای مهم در مأموریت‌های اضطراری دریایی محسوب می‌شود.

هواپیمای دوززیست AG۶۰۰ می‌تواند در امواجی به ارتفاع ۲ متر عملیات اضطراری دریایی انجام دهد

همه‌ی ویژگی‌ها به لطف مجموعه‌ای از سامانه‌های پیشرفته‌ی هدایت آبی امکان‌پذیر می‌شود. از سکان‌های مخصوص حرکت روی آب گرفته تا تجهیزات ناوبری دریایی و ارتباطات هماهنگ با شناورها و پایگاه‌های ساحلی، خلبان می‌تواند AG۶۰۰ را همچون یک قایق تندرو و دقیق، بر سطح آب هدایت کند و آن را در مکان دلخواه، ایمن و با دقت بالا متوقف سازد.

آتش‌نشانی هوایی

AG۶۰۰ در نقش آتش‌نشان هوایی تا ۱۲ تن آب را در هر مأموریت حمل می‌کند؛ یعنی تقریباً دو برابر ظرفیت هواپیمای کانادایی CL-۴۱۵ که پیش‌ازاین به‌عنوان معیار استاندارد صنعت شناخته می‌شد. این ظرفیت بالا به کاهش تعداد پروازهای موردنیاز، صرفه‌جویی در زمان، و افزایش تأثیرگذاری عملیات منجر می‌شود.

AG۶۰۰ تا ۱۲ تن آب را در هر مأموریت حمل می‌کند

سیستم پیشرفته جمع‌آوری آب، تنها در ۲۰ ثانیه می‌تواند مخازن هواپیما را از سطح آب پر کند. این سرعت چشمگیر به هواپیما اجازه می‌دهد تا در یک مأموریت، چندین بار اقدام به برداشت و پاشش آب کند، بدون آنکه در معرض دود یا حرارت شدید قرار گیرد.

فرایند پاشیدن آب در هر نوبت مساحتی در حدود ۴ هزار مترمربع را پوشش می‌دهد که برای مثال در آتش‌سوزی‌های وسیع جنگلی صحنه را کاملاً عوض خواهد کرد. البته سیستم آب‌پاشی بر اساس شدت، موقعیت و نوع آتش می‌تواند میزان و الگوی پاشش را تغییر دهد.

همچنین در حوادثی نظیر حریق‌های نفتی با شیمیایی که آب تأثیری در خاموش‌کردن آتش ندارد، هواپیما مواد مهارکننده شیمیایی را با خود حمل می‌کند. طراحی مخازن به‌گونه‌ای است که بدون نیاز به تغییرات ساختاری می‌توان انواع مواد را بارگیری و استفاده کرد.

جست‌وجو و نجات دریایی

ظرفیت حمل ۵۰ نفر در هر مأموریت، این هواپیما را به ابزار نجاتی مناسب برای رویدادهای بزرگ مانند غرق‌شدن کشتی‌های مسافربری، سکوهای نفتی یا بلایای دریایی بدل می‌سازد. فضای داخلی نیز برای حمل تجهیزات پزشکی، برانکارد و ارائه کمک‌های اولیه در حین پرواز بهینه شده است.

سیستم‌های جست‌وجوی نصب‌شده بر روی AG۶۰۰ را با رادارهای پیشرفته، دوربین‌های حرارتی و اپتیکی و سامانه‌های مادون‌قرمز می‌بینیم؛ امکاناتی که شناسایی اجسام کوچک یا افراد در آب را حتی در تاریکی شب، مه، یا طوفان ممکن می‌سازند.

توانایی فرود مستقیم روی آب نیز ویژگی حیاتی این هواپیما به‌شمار می‌رود؛ چرا که در شرایطی که امکان نجات با طناب یا شناورهای کمکی وجود ندارد، AG۶۰۰ می‌تواند در کنار افراد گرفتار فرود آمده و آن‌ها را به‌صورت مستقیم سوار کند: حرکتی که در برخی شرایط تفاوت میان نجات یا مرگ را رقم خواهد زد.

کاربردهای نظارتی

AG۶۰۰ در نقش نظارتی، وسیله‌ای چندمنظوره برای پایش گسترده دریایی و ساحلی محسوب می‌شود. قابلیت پرواز در ارتفاع متوسط و پوشش منطقه‌ای وسیع، این هواپیما را برای مأموریت‌های گشت‌زنی دریایی ایده‌آل می‌کند؛ به‌ویژه برای کشورهایی با سواحل گسترده و منافع دریایی استراتژیک.

در حوزه نظارت امنیتی، هواپیما می‌تواند فعالیت‌های غیرقانونی مانند ماهیگیری غیرمجاز، تردد کشتی‌های ناشناس، یا قاچاق دریایی را ردیابی و مستندسازی کند. سامانه‌های تصویربرداری دقیق آن، توانایی ثبت تصاویر با جزئیات بالا را دارند که می‌تواند در پرونده‌های قضایی یا تحلیل‌های اطلاعاتی مورد استفاده قرار گیرد.

AG۶۰۰ در حوزه محیط‌زیست و ردیابی فعالیت‌های غیرقانونی مانند ماهیگیری غیرمجاز، تردد کشتی‌های ناشناس یا قاچاق دریایی کارایی خواهد داشت

در حوزه محیط‌زیست، AG۶۰۰ می‌تواند آلودگی‌های نفتی، تجمع جلبک‌های سمی، یا تغییرات غیرعادی رنگ آب را شناسایی کند. حسگرهای زیست‌محیطی نصب‌شده نیز قادر به جمع‌آوری نمونه‌های آب و داده‌های جوی هستند.

این هواپیمای دوزیست در مأموریت‌های اکتشاف منابع طبیعی دریایی نیز کاربردی خواهد بود. به لطف نصب تجهیزات ژئوفیزیکی خاص، AG۶۰۰ قادر به شناسایی منابع زیرسطحی مانند ذخایر نفت و گاز، مواد معدنی کف دریا و سایر منابع انرژی خواهد بود؛ ویژگی‌ای که آن را به ابزاری ارزشمند در حوزه توسعه منابع فراساحلی تبدیل می‌کند.

حمل‌ و نقل

شاید پتانسیل حمل‌ونقل AG۶۰۰کتر از سایر کاربردها نظر عموم را جلب کند؛ اما در شرایط خاص مثل انتقال افراد به جزایر دورافتاده یا مناطقی که فاقد باند فرودگاه هستند، این هواپیما گزینه‌ای بی‌رقیب محسوب می‌شود.

در مواقع اضطراری AG۶۰۰  برای ارسال اقلام حیاتی مانند دارو، آب آشامیدنی، تجهیزات پزشکی و غذا به مناطقی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دسترسی زمینی به آن‌ها قطع شده و از آنجاکه ظرفیت حمل بالایی دارد، امکان انتقال حجم زیادی از تدارکات را در یک پرواز فراهم می‌کند.

AG۶۰۰  برای ارسال اقلام حیاتی به مناطقی که دسترسی زمینی به آن‌ها قطع شده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد

در عملیات پشتیبانی دریایی نیز می‌تواند پرسنل، قطعات فنی، تجهیزات تعمیراتی و سایر ملزومات را مستقیماً به سکوهای نفتی، کشتی‌ها یا پایگاه‌های دریایی برساند، آن‌هم بی‌نیاز از هلیکوپتر یا قایق واسط.

در حوادث طبیعی و فاجعه‌باری مانند زلزله، سونامی یا سیل که زیرساخت‌های زمینی از بین رفته‌اند، AG۶۰۰ به‌عنوان حلقه اتصال حیاتی میان مراکز امدادی و مناطق آسیب‌دیده عمل خواهد کرد. توانایی فرود بر روی آب‌های آرام یا نواحی سیل‌زده، این کشتی پرنده را به یکی از معدود وسایل نقلیه‌ای تبدیل می‌کند که در چنین شرایطی پاسخ‌گو هستند.

مقایسه با رقبای بین‌المللی

بازار هواپیماهای دوزیست بزرگ جهان تقریباً در انحصار سه غول فناوری است: AG۶۰۰ چین، Beriev Be-۲۰۰ روسیه و ShinMaywa US-۲ ژاپن. هر یک از این هواپیماها بر مبنای فلسفه طراحی خاص و نیازهای ملی کشور سازنده توسعه یافته‌اند که تفاوت در رویکردهای فنی و مأموریتی آن‌ها را توضیح می‌دهد.

Be-۲۰۰ تنها هواپیمای دوزیست در این مقایسه است که از موتور جت بهره می‌برد؛ انتخابی که مزایا و معایب خاص خود را دارد. دو موتور توربوفن D-۴۳۶TP، این هواپیما را به حداکثر سرعت ۷۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رسانند؛ سرعتی که در عملیات اضطراری مزیتی تعیین‌کننده خواهد بود.

اما استفاده از موتور جت هزینه‌هایی را نیز در پی دارد. مصرف سوخت بالا، برد عملیاتی Be-۲۰۰ را به ۲۱۰۰ کیلومتر محدود می‌کند، یعنی تقریباً نصف برد AG۶۰۰. به‌علاوه نزدیکی موتورها به سطح آب، خطر مکش آب به درون کمپرسور و آسیب جدی به موتور را افزایش می‌دهد.

هواپیمای دوزیست Be-۲۰۰ روسیه با بهره‌گیری از موتور جت سریع‌تر حرکت می‌کند، ولی برد و قدرت عملیاتی پایین‌تری نسبت به AG۶۰۰ دارد

از طرف دیگر Be-۲۰۰ نهایتاً در امواجی تا ارتفاع ۱٫۳ متر فعالیت می‌کند که نسبت به توان عملیاتی ۲ متری AG۶۰۰ در جایگاه پایین‌تری قرار می‌گیرد. بااین‌حال ظرفیت رقیب روسی با ۷۲ نفر، مزیتی برای عملیات تخلیه و انتقال گسترده خواهد بود.

Be-۲۰۰ در کشورهایی مانند پرتغال، اندونزی و ترکیه به‌کارگرفته‌شده و عملکرد موفقی در آتش‌نشانی هوایی نشان داده است. سیستم جمع‌آوری آب آن نیز با قابلیت برداشت ۱۲ تن در ۱۴ ثانیه، بسیار کارآمد ارزیابی می‌شود.

US-۲ ژاپنی به‌عنوان پیشرفته‌ترین هواپیمای دوزیست حال حاضر جهان شناخته می‌شود؛ چه از نظر فناوری و چه از نظر عملکرد. رکورد قابلیت برخاست و فرود در امواج ۳ متری، US-۲ را در رده‌ای فراتر از رقبا قرار می‌دهد.

یکی از نوآوری‌های برجسته US-۲ را می‌توان سیستم کنترل لایه‌مرزی (Boundary Layer Control) عنوان کرد. این سیستم با دمیدن هوای پرفشار روی سطوح کنترلی، توانایی کنترل هواپیما را در سرعت‌های پایین به‌شکل چشمگیری بهبود می‌بخشد. به‌لطف این فناوری، US-۲ قادر است تنها در ۳۰۰ متر فضای آبی برخاست یا فرود انجام دهد، یعنی یک‌سوم فضای مورد نیاز AG۶۰۰ و Be-۲۰۰.

هواپیمای US-۲ ژاپن به‌عنوان پیشرفته‌ترین هواپیمای دوزیست جهان، با چالش‌هایی نظیر پیچیدگی فنی، هزینه بالا و معضلات نگهداری روبرو است

بااین‌حال، پیچیدگی فنی، هزینه بالا و نگهداری دشوار؛ نقاط ضعف رقیب ژاپنی به‌شمار می‌روند. قیمت فروند US-۲ بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون دلار برآورد می‌شود، یعنی تقریباً دو برابر گران‌تر از AG۶۰۰ یا Be-۲۰۰. به همین دلیل هم تا به امروز فقط نیروی دفاعی ژاپن و تعداد محدودی از مشتریان نظامی این هواپیمای دوزیست را در اختیار گرفته‌اند.

و در نهایت US-۲ با ظرفیت حمل ۱۵ تن آب، از رقبا پیشی می‌گیرد، گرچه از اساس برای مأموریت‌های نجات طراحی شده است. سیستم‌های جست‌وجوی مادون‌قرمز، رادارهای قدرتمند و تجهیزات پیشرفته پزشکی این هواپیما را به یکی از کارآمدترین پلتفرم‌های امدادی دریایی جهان تبدیل می‌کنند.

در این میان AG۶۰۰ با تعادلی هوشمندانه میان توان عملیاتی، هزینه، و قابلیت‌های چندمنظوره، جایگاه متمایزی را به خود اختصاص می‌دهد: سایز بزرگ‌تر، فضای داخلی بیشتری برای سوخت، تجهیزات یا نجات‌یافتگان فراهم می‌کند و انعطاف بالایی در انواع مأموریت‌ها به آن می‌بخشد.

همچنین AG۶۰۰ با برد عملیاتی ۴۵۰۰ کیلومتری برای عملیات در مناطق دورافتاده یا مأموریت‌های طولانی‌مدت، گزینه‌ی برتری به‌شمار می‌رود، به‌ویژه در مناطقی که امکان سوخت‌گیری مجدد وجود ندارد یا زمان فاکتور حیاتی است.

از منظر عملکرد هواپیما در امواج هم باوجود آمار درخشان US-۲، محصول چینی با هزینه‌ای واقع‌بینانه‌تر و اقتصادی‌تر خدماتی عالی در شرایط متنوع جوی ارائه می‌دهد.

شاید مهم‌ترین نقطه‌ضعف AG۶۰۰ را نبود سابقه عملیاتی در مقیاس وسیع بدانیم. Be-۲۰۰ و US-۲ از سال‌ها پیش در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌اند و عملکرد ثابت‌شده‌ای دارند؛ اما AG۶۰۰ همچنان مراحل آغازین حضور میدانی را سپری می‌کند و برای جلب اعتماد مشتریان بین‌المللی، به زمان نیاز خواهد داشت.

مسیر طاقت‌فرسای آزمایش‌های AG۶۰۰ برای اخذ گواهینامه

پیش از آنکه AG۶۰۰ مجوز پرواز رسمی را از سازمان هواپیمایی کشوری چین (CAAC) دریافت کند، این اژدهای دوزیست از دل هزاران ساعت آزمون و ارزیابی سخت‌گیرانه عبور کرد و پیچیده‌ترین و بلندمدت‌ترین فرایندهای تست در تاریخ هواگردهای غیرنظامی چین را پشت سر ‌گذاشت.

AG۶۰۰ برای دریافت گواهینامه تولید انبوه، سختگیرانه‌ترین و طولانی‌ترین تست‌های تاریخ هوانوردی را پشت سر گذاشت

در دوره‌ی پیش‌گواهی، هواپیمای AG۶۰۰ با چهار فروند نمونه اولیه، ۲۰۱۴ پرواز مستقل کامل (Soertie) را با موفقیت انجام داد که طی ۳۵۶۰ ساعت پروازی به ثبت رسید. این دوره شامل اجرای ۱۰٬۶۴۸ نقطه‌ی آزمون عملکردی بود که هرکدام برای ارزیابی بخشی از سامانه‌های هواپیما طراحی شده بودند.

تا اوایل سال ۲۰۲۵ این آمار به ۲۱۶۷ سورتی پرواز و ۴۹۳۱ ساعت پروازی افزایش یافت. برخی از این آزمایش‌ها عبارت بودند از:

• تست در سرمای شدید در منطقه خودمختار مغولستان داخلی برای بررسی رفتار موتورها، سامانه‌ی کنترل پرواز و سازه در دمای زیر صفر.
• تست در گرمای مرطوب استان جیانگ‌شی، جایی که هواپیما باید در محیطی با دمای بالای ۳۵ درجه و رطوبت ۴۴درصد برای ساعت‌ها روی زمین بماند و سپس پرواز کند.
• پروازهای شبانه به‌منظور ارزیابی سیستم‌های روشنایی، دید خلبان، و قابلیت‌های ناوبری در تاریکی کامل که در ماه می ۲۰۲۴ انجام شد.
• کالیبراسیون سرعت و عملکرد در نزدیکی استال (stall) برای تعیین مرزهای ایمنی و کنترل در سرعت‌های بحرانی.
• آزمون‌های اطفای حریق که در آن‌ها، هواپیما باید ۱۲ تن آب را از ارتفاع مشخص به‌صورت دقیق رها می‌کرد؛ مرحله‌ای که در نیمه نخست ۲۰۲۳ با ۱۷۲ سورتی پرواز و ۴۳۰ ساعت پروازی صورت گرفت.

این آزمایش‌ها نه‌تنها روی قابلیت پرواز در شرایط ویژه متمرکز بود، بلکه تعامل خلبان با سامانه‌های کابین، پایداری سازه در سطوح مختلف ارتفاع و توانایی هواپیما در آب‌نشینی و برخاستن از باندهای کوتاه را نیز شامل می‌شد.

سرانجام آوریل ۲۰۲۵ AG۶۰۰ موفق شد گواهی تایپ (Type Certificate) را از CAAC دریافت کند و در ژوئن همان سال، مجوز تولید انبوه آن صادر شد: نقطه‌ی عطفی که چین را یک گام دیگر به استقلال کامل در فناوری هواپیماهی خاکی آبی نزدیک‌تر کرد.

چشم‌انداز آینده: پرواز فراتر از مرزهای چین

شرکت AVIC استراتژی مشخصی را برای صادرات هواپیمای AG۶۰۰ در نظر گرفته است. بازارهای بالقوه در درجه اول شامل کشورهای جزیره‌ای و ساحلی می‌شوند که با چالش‌هایی مانند آتش‌سوزی‌های جنگلی، بلایای طبیعی و عملیات دریایی مواجه هستند؛ کشورهایی نظیر مالزی، اندونزی و فیلیپین از این جمله‌اند.

بسته‌های صادراتی این هواپیما، علاوه بر خود محصول، خدمات پشتیبانی جامعی را نیز در بر می‌گیرد. این خدمات شامل آموزش خدمه، تأمین قطعات یدکی و پشتیبانی فنی است. همچنین گزینه‌های مالی مانند لیزینگ (اجاره به شرط تملیک) یا اجاره عملیاتی نیز به‌عنوان بخشی از مدل فروش ارائه می‌شود تا امکان بهره‌برداری از این هواپیما برای کشورهایی با بودجه‌های متفاوت فراهم شود.

در چشم‌انداز آینده، شرکت سازنده قصد دارد توسعه‌ی AG۶۰۰ را فراتر از مدل پایه ادامه دهد و نسخه‌های تخصصی‌تری برای کاربردهای دیگر طراحی کند. علاوه‌براین، باتوجه به اهداف کلان چین در حوزه فناوری هوانوردی، مانند توسعه پیشرانش هیبریدی و ساخت موتورهای بومی، این احتمال وجود دارد که نسخه‌های آتی AG۶۰۰ از نظر شاخص‌هایی چون بهره‌وری سوخت و برد عملیاتی، بهبود یابند.

۲۲۷۲۲۷