خبرگزاری مهر -گروه هنر-عطیه مؤذن؛ با جدی شدن سریال سازی در شبکه نمایش خانگی بسیاری تصور کردند تلویزیون ممکن است رفته رفته کنار رود. هر چند حالا محصولات تلویزیون بیش از پیش رصد می‌شود و در صورت ضعیف بودن نه تنها دیده نمی‌شود که به راحتی مورد نقدهای صریح قرار می‌گیرد با این حال شبکه نمایش خانگی نیز آثار ضعیف کم ندارد. آثاری که حتی به واسطه آزادتر بودن فضا و بودجه‌های خوب باز هم نتوانسته اند حدی از استاندارد را حفظ کنند و شاید از انبوه سریال‌های شبکه خانگی، در هر فصل هر پلتفرم یک سریال خوب داشته باشد. در نشستی که با عوامل و بازیگران سریال «مهمان کشی» برگزار شد در بخشی از بحث به سریال سازی در شبکه نمایش خانگی پرداختیم. همچنین درباره سریال سازی صنعتی در تلویزیون نیز صحبت شد.
سریال «مهمان کشی» یک سریال تاریخی با محوریت شخصیت حضرت مسلم بن عقیل است که به کارگردانی احمد کاوری ساخته شد. این سریال با حضور بازیگران تئاتری و باسابقه مثل حسام منظور، سیامک صفری، بهرام ابراهیمی، پژمان بازغی، امیررضا دلاوری، امین میری و … تولید و پخش شد.
احمد کاوری کارگردان و کامبیز دارابی تهیه کننده به همراه امیررضا دلاوری و امین میری بازیگران سریال در میزگردی در خبرگزاری مهر حضور یافتند و از تجربه تولید این سریال، شخصیت‌ها و همچنین فضای سریال‌های شبکه نمایش خانگی سخن گفتند.
بخش پایانی این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
*بسیاری از هنرمندان این روزها از شرایط راحت تر کار در شبکه نمایش خانگی می‌گویند و اینکه ترجیح می‌دهند آنجا محصولشان را تولید کنند یا در سریال‌ها به ایفای نقش بپردازند. در این شرایط ساخت آثاری از جنس «مهمان کشی» ریسک ندارد؟
محمدکامبیز دارابی: کاربران شبکه نمایش خانگی جمعاً حدود ۲ میلیون نفر هستند و بخش اعظم آنها هم در کلانشهرها حضور دارند. کسی که در شهرستان است به پلتفرم‌ها دسترسی چندانی ندارد. البته شبکه نمایش خانگی و پلتفرم‌ها هم محدودیت‌های خود را دارند. با این حال من مخاطب فراگیر تلویزیون را ترجیح می‌دهم ضمن اینکه دوست داشتم کارمان تبلیغ بیشتری داشت. اگر تبلیغات «مهمان کشی» بیشتر بود اتفاقات بهتری رخ می‌داد. البته زحمت کشیده شد و ویدئوهای زیادی برای تبلیغ سریال ساخته شد اما شاید این ویدئوها زمان درستی پخش نشد.
امیر دلاوری: ما خیلی ویدئوهای خوبی داشتیم که بعد از پخش سریال عرضه شد ولی خیلی بهتر بود که اینها قبل از سریال توزیع می‌شد. من با اینکه خیلی در فضای مجازی فعال نیستم اما برخی از این ویدئوها را در فضای مجازی ام قرار دادم. غیر از این مساله تبلیغات که به شکلی حرفه‌ای در فضای مجازی برای محتواهای شبکه نمایش خانگی رخ می‌دهد تعداد سریال‌های ضعیف در پلتفرم‌ها هم کم نیست و شاید اتفاقاً نتوانسته اند از آن ظرفیت موجود در قصه‌ها، پوشش، فیلمنامه و موضوع، آزادانه تر بهره بگیرند.
اکثر پلتفرم‌ها به دنبال داستان‌هایی هستند که اسپانسر بگیرند یا قابلیت تبلیغ داشته باشند، در نتیجه، هرچند فیلمنامه‌های خوب نوشته می‌شود، اما ممکن است از سوی پلتفرم‌ها پذیرفته نشوند
امین میری: می‌دانید مشکل کجاست؟! مشکل خود پلتفرم‌ها هستند. اغلب آنها – نه همه، اما اکثراً – به دنبال داستان‌هایی هستند که اسپانسر بگیرند یا قابلیت تبلیغ داشته باشند، در نتیجه، هرچند فیلمنامه‌های خوب نوشته می‌شود، اما ممکن است از سوی پلتفرم‌ها پذیرفته نشوند. مثلاً اخیراً فیلمنامه‌ای خواندم که بسیار اثر خوبی بود، اما هنوز نتوانسته سرمایه‌گذار یا پلتفرمی پیدا کند تا ساخته شود. همان‌طور که در تلویزیون تصمیم‌گیرندگانی هستند که بر روند تولید، اثر می‌گذارند در شبکه نمایش خانگی و سینما هم همین اتفاق می‌افتد. در تلویزیون هم گاهی، فیلمنامه‌های خوب ارائه می‌شوند اما به دلیل سلیقه تصمیم‌گیرندگان، ساخته نمی‌شوند.
*شما در این سریال ۲ نقش داشتید درباره این چالش و بازی کردن همزمان ۲ نقش هم توضیح دهید؟
میری: یک جذابیت سریال این بود که صحبت‌هایی می‌شود که تا حالا مطرح نشده بود. یا از زاویه‌ای نگاه می‌شود که در دیگر آثار تاریخی ندیده ایم. من ۲ نقش در این مجموعه بازی کردم که هیچ‌کدام پیش‌تر در سریالی پرداخته نشده بود و این خود چالش بود. اولین تجربه تصویری من سریال «مختارنامه» بود که ۲ نقش خیلی کوتاه در آن داشتم. اولین باری که آن فضا را دیدم فکر می‌کردم همین فضا در همه سریال‌ها جریان دارد و همه پروژه‌ها همین قدر زمان و انرژی می‌گذارند. ۲ نقشی هم که در این سریال بازی کردم به نظرم سختی‌هایی داشت. من نقش پیرمرد زیاد بازی کرده ام نقش ۱۵ پیرمرد را در تئاتر، سینما و سریال داشته ام. سنگین‌ترین گریمی هم که تاکنون داشته ام در همین سریال بوده است. پیش از این مربوط به نقش ابوخالد در سریال «سقوط» می‌شد و حالا گریمم در سریال «مهمان کشی» است. فکر می‌کنم بخشی از جذابیت نقش هم به هنر گریمور و همچنین هدایت کارگردان برمی گردد.
یک نکته هم بگویم؛ چالش بازیگری برای بازیگرانی مثل حسام منظور، بهرام ابراهیمی، رحیم نوروزی و علیرضا آرا، سخت‌تر بود، چون نقش‌هایی بازی کردند که پیش‌تر نمونه‌های آن در سریال‌هایی مثل «امام علی (ع)» و «مختارنامه» دیده شده بود. طبیعی هم بود که به همین دلیل مقایسه‌هایی هم انجام شود، مخصوصاً برای حسام منظور که بازی‌اش با فرهاد اصلانی در نقش عبیدالله در «مختارنامه» خیلی مقایسه شد. اما یک تفاوت مهم وجود دارد؛ مقطعی که عبیداللهِ «مختارنامه» در آن روایت می‌شود، با مقطع عبیداللهِ سریال «مهمان‌کُشی» تفاوت دارد. همین‌طور معاویه‌ای که آقای فراهانی بازی کرده، مربوط به دوران جوانی و زمان حضرت علی (ع) است، در حالی که معاویه‌ای که بهرام ابراهیمی یا ولیدی که رحیم نوروزی بازی کرده‌اند، در دوره‌ای دیگر از زندگی آن شخصیت‌هاست. بنابراین این قیاس‌ها چندان درست نیست.
*آقای میری شما به عنوان کسی که هم تئاتر کار کرده اید هم در فیلم و سریال‌ها گاهی به عنوان مشاور لهجه حضور داشته اید، فکر می‌کنید چقدر زبان اثر می‌تواند در جذب مخاطب مؤثر باشد؟ به ویژه که اینجا لحن و ادای دیالوگ‌ها حاشیه هم شد.
میری: من تئاتری را ۲ سال پیش کار کردم که ادبیات ثقیلی داشت و شاید مخاطب هم سخت ارتباط می‌گرفت. الان اگر قرار باشد متن‌هایی از آقای بیضایی با آن جنس ادبیات آرکائیک کار شود ممکن است برخی از مخاطبان پس بزنند. بخشی از دلیلش سیستم آموزشی است که زمانی ما شعرهای مولانا و حافظ و سعدی می‌خواندیم ولی الان کتاب‌های درسی تغییر کرده است. برای ما هم خوانش متن‌های آقای بیضایی سخت بود ولی به هر حال قابل فهم و با کنکاش و فکر کردن قابل درک بود.
*آقای دلاوری جذابیت این نقش برای شما چه بود؟
دلاوری: من کارهایی داشته ام که دوست ندارم ولی این کاراکتر و حتی کلیت مجموعه را دوست داشتم و خودم هم سعی کردم در این مجموعه کمی نسبت به دیگر نقش‌هایم متفاوت‌تر ظاهر شوم.
گاهی اوقات در فیلم و سریال‌ها مقابل بازیگری قرار می‌گیرید که با ستون هیچ فرقی ندارد، انگار که تک بازی می‌کنید و بدیهی است که بازیگر مقابل خیلی اهمیت دارد
*نقش مقابل شما حسام منظور بود چقدر فکر می‌کنید حضور بازیگر حرفه‌ای به عنوان پارتنر تاثیر دارد؟
دلاوری: گاهی اوقات در فیلم و سریال‌ها مقابل بازیگری قرار می‌گیرید که با ستون هیچ فرقی ندارد، انگار که تک بازی می‌کنید و بدیهی است که بازیگر مقابل خیلی اهمیت دارد. بده بستانی هم که با حسام منظور داشتیم خیلی مهم بود و حس همکاری ای که داشتیم خیلی خوشایند بود.
میری: من با حسام منظور تجربه سریال «نجلا» را داشتم و پارتنر بسیار خوبی است. برخی بازیگران ممکن است بازیگر خیلی خوبی باشند اما پارتنر خیلی بدی هستند. با برخی پارتنرهایی که در این سریال همکاری داشتم مثل پژمان بازغی یا علی دهکردی اولین تجربه همکاری ام بود و بسیار همکاری دلپذیری بود اصلاً اینگونه نبود که بخواهند کاری کنند که شما دیده نشوید و یا فقط خودشان دیده شوند، یا هر رفتاری که شما اذیت شوید. من هم بیشترین بازی ای که داشتم با حسام منظور و امیر دلاوری بود و بهترین پارتنرها بودند.
*آقای کاوری به نظرم نوعی حساسیت برای استفاده از بازیگران مرد در بهره گیری از حرفه‌ای ها بوده است که این حساسیت‌ها برای بازیگران زن نبود. البته که نقش‌ها و شخصیت‌ها هم در میان زنان بیشتر منفعل بودند. مثلاً انتخاب مریم مومن چندان خوب نبود و بازی‌هایش هم در سریال به نقش یک شخصیت تاریخی نمی‌خورد یا اکت متناسبی نداشت.
احمد کاوری: نه اینکه حساسیت نباشد که بود. صورت مریم مومن هم به دلیل ویژگی‌هایی که دارد به بازیگری برای شخصیت‌های نزدیک به خانواده معصومین شبیه بود. نکته‌ای که باعث شد نقش او دچار لطمه شود این بود که ابتدای کار نقش او را تصویربرداری کردیم و در ماه نخست فیلم‌برداری، تقریباً همه ما درگیر نوع لحن و زبان خاص فیلمنامه بودیم. ما ابتدا مشخص کرده بودیم که دیالوگ‌ها به‌صورت محاوره‌ای گفته شود و این تصمیم را در اجرا هم عملی کردیم، اما چنین رویکردی تمهیدات خاصی می‌طلبید. یعنی نیاز به فردی داشت که تجربه ادبیاتی خاص یا حضور در صحنه نمایش را داشته باشد تا بتواند محاوره را با لحنی کلاسیک‌تر و سنجیده‌تر بیان کند، با این حال مشکل از کم کاری مریم مومن نبود.
*یعنی فردی که بتواند دیالوگ‌ها را بر این اساس بازنویسی کند؟
کاوری: خیر بازیگری نیاز داشتیم که بتواند دیالوگ‌ها را به همان شکل که لازم است، ادا کند. ما در طول کار، بارها روی دیالوگ‌ها کار کردیم، بعضی واژه‌ها را تغییر دادیم. این باعث شد که بازی مریم مومن که بیشتر در همان بازه زمانی بود درگیر این آزمون و خطا شود. در واقع، می‌خواستیم بذر یک تجربه جدید را بکاریم تا به مرور نتیجه دهد. همین باعث شد بخش عمده بازی او در آن مقطع ثبت شود، یعنی حدود ۸۰ درصد از کارش در همان ماه اول گرفته شد.
*آقای دارابی با همه چالش‌هایی که داشتید باز هم سراغ ساخت سریال تاریخی می روید؟
دارابی: نمی‌توان به صورت مطلق پاسخ داد اما فکر می‌کنم ما تجربه‌ای داشتیم که برای دوستان دیگر هم می‌تواند مفید باشد. این تجربه می‌تواند به ما کمک کند که ایرادها را بشناسیم، نقاط قوت را تقویت کنیم و کاری کم‌دردسرتر و باکیفیت‌تر بسازیم. فایده بزرگ این پروژه همین بود که نشان داد می‌توان کار تاریخی را از زاویه‌ای متفاوت دید. این مجموعه به نظرم تجربه‌ای نو بود که به اندازه خودش جواب داد؛ هم مخاطب را تا حدی راضی کرد، هم به هر حال ایرادهایی داشته است، اما نکات مثبتش هم زیاد بود.
من جایی شنیدم آقای نقویان گفته بود که «باید سریال سازی صنعتی شود» که جمله بسیار درستی است. باید آثار را به سمت صنعتی شدن برد اما در عین حال باید چارچوب و فرمول خود را پیدا کند تا بتوان ادامه داد.
*آقای دلاوری درباره سریال «سلمان فارسی» هم توضیح دهید که قرار است همکاری جدید شما با داوود میرباقری باشد.
دلاوری: درباره سریال «سلمان فارسی»، از آنجایی که هنوز درباره‌اش زیاد صحبت نشده و فقط چند عکس از آن منتشر شده، می‌توانم فقط بگویم که من نقش «تیرداد» را بازی می‌کنم. به نظرم آقای میرباقری تاکنون هیچ کاری نساخته است که ماندگار نشده باشد. از سریال‌های قدیمی مثل «رعنا» و «گرگ‌ها» گرفته تا آثار جدیدتر، همه در حافظه مخاطب مانده‌اند و یک اثر نیست که سر زبان‌ها نیفتاده باشد.
*آقای کاوری فکر می‌کنید چه پیشنهادی می‌توان داشت که در این فرایند سریال‌سازی به روند تولید بهتر کمک شود؟
کاوری: به نظرم چندان فرمول گذاری شده نیست بلکه به توانمندی و نگاه افراد برمی گردد.
دارابی: انتخاب اشخاص درست هم در همین فرمول قرار می‌گیرد. ما در همین سریال بیش از ۲۰۰ کاراکتر و بیش از ۲۰۰ لوکیشن داریم. این حجم از کاراکتر و لوکیشن، برای یک پروژه بسیار سنگین است و شاید ضد صنعتی سازی باشد. اگر بخواهیم در هشت سال آن را بسازیم، قابل قبول است اما تولید در یک سال، بسیار دشوار خواهد بود. لازم است فرایند کار فرمولیزه شود، اما حتی در فرمول موجود، انتخاب صحیح افراد نقش کلیدی دارد. ترکیب سه ضلع مهم یعنی تهیه‌کننده، کارگردان و متن، مانند یک مثلث جادویی است که نتیجه نهایی به کیفیت اجرای آن وابسته است.
نظرات کاربران